Hz. Aişe (r.anhâ) Validemizin Evlilik Yaşı

Soru: Peygamberimiz(s.a.v.) Hz.Aişe ile evlendiğinde Hz.Aişe söylenildiği gibi 9 yaşında mıydı?

Ebubekir Sifil Hoca:

Doğrudur. Bu hususta daha önce sorulmuş bir soruya verdiğim cevap aşağıdadır:

A. (…) Herşeyden önce farklı bir kültür hakkında konuştuğumuzu bilmek durumundayız. Kültürden kültüre ve toplumdan topluma değişkenlik gösteren son derece şaşırtıcı hususlar vardır. Aileye ve insana bakış da bu değişkenler arasındadır. Asr-ı saadette, şimdi bize "sabi" gibi gelen nice genç insan savaşlarda Efendimiz (s.a.v)'in müsaadesi ile savaşmış, gazi veya şehid olmuştur! Hatta Milli Mücadele'de de bunun örneklerini görürüz. Geçenlerde televizyonlara da yansıdı. Bir okuldaki talebelerin tamamı Milli Mücadele'ye iştirak ettiği için okul öğrencisiz kalmış. Şimdi o okula "Gazi" ünvanı verilmesi için çalışıyorlar!!

Dolayısıyla 1400 sene öncesinin Arap toplumu hakkında konuşurken bugün "modernleşmiş" (yani değer erozyonuna uğrayarak Batılı gibi düşünmeye/algılamaya başlamış) bir toplumun bireyleri olduğumuzu akıldan çıkarmamalı. Dünya bizim yaşadığımız coğrafya ve tarihten ibaret değil.

B. Bilindiği gibi sıcak ülkelerde kız çocuklarının büluğa erme ve gelişme yaşı soğuk memleketlere göre daha erkendir. Bugün bile Afrika ülkelerinde kız çocukları bize göre "erken/küçük" sayılabilecek yaşlarda gelişimini tamamlamakta ve evlenmektedir. Bu, yaşı ifade eden rakamdan ziyade gelişme durumuyla ilgili bir olaydır. Muhatabınız et-Tehânevî (Tanvî)'nin "Keşşâfu Istılâhâti'l-Funûn"una bakacak kadar Arapça bilen birisiyse gerçekten, orada İmam Muhammed'in, "Dokuz yaşındaki kız iri yapılı ise müştehat sayılır" dediğini de görmüş olması gerekir ki, bu ayrıntı son derece önemlidir. Demek ki önemli olan yaş değil, bedensel gelişim durumudur. Fıkıh kitaplarında müştehat ile ilgili olarak zikredilen rakamlar tamamen yöresel özellikler dikkate alınarak verilmiştir.

Öte yandan eğer Hz. Peygamber (s.a.v) döneminde ve o toplumda böyle bir evlilik "anormal" olsaydı, Efendimiz (s.a.v)'in düşmanlarının bu durumu mutlaka "malzeme" olarak kullanmış olmaları gerekirdi. Ancak böyle bir şey göremiyoruz. Şayet araştırılırsa, o dönemde ve benzeri iklim özelliklerine sahip coğrafyalarda Efendimiz (s.a.v) ile Hz. Aişe (r.anha) validemizin evliliğine benzer birçok evlilik vakasıyla karşılaşılacağını söylemek yanlış olmaz.

Söz gelimi kaynaklar, (Hayber Yahudilerinden iken, Hayber'in fethi akabinde Müslüman olup Efendimiz (s.a.v) ile evlenerek "mü'minlerin annesi" ünvanını alan) Hz. Safiyye (r.anha)'nin, Efendimiz (s.a.v) ile evlendiğinde 17 yaşında olduğunu kaydeder. İlginç olan şudur ki, o, Efendimiz (s.a.v) ile evlenmeden (yani İslam'a girmeden) önce ikinci evliliğini yapmıştı. Demek ki o dönemde ve o coğrafyada kız çocuklarının bugün bize hayli "erken" gibi gelen çağlarda evlenmesinde garipsenecek bir durum yoktu.